Podziel się:
dr hab. Mikołaj Rykowski prof. AMP – prowadzenie wykładu
Chopin Berlina czy słowiański Wagner? – kilka słów o muzyce Franza Xavera Scharwenki (1850–1924)
Franz Xaver Scharwenka to niemiecki pianista, kompozytor i pedagog polskiego pochodzenia. Urodził się w wielkopolskich Szamotułach (1850–1924) i odebrawszy podstawowe wykształcenie w rodzinnym mieście, potem zaś w Poznaniu (wówczas była to część zaboru pruskiego – Prowincja Poznańska), wyjechał wraz z rodziną do Berlina, by podjąć studia w Neue Akademie der Künste u kompozytora i pianisty Theodora Kullaka. Jego talent rozwijał się w atmosferze artystycznego sporu niemieckiego akademizmu i bardziej postępowych poglądów „Nowych Niemiec” (Wagner i Liszt). Te wpływy, wespół ze słowiańską wrażliwością, którą ukształtowała w nim rodzina ze strony matki (z domu Golisch) sprawiły, że w dojrzałej twórczości udało mu się połączyć doskonałą znajomość formy i instrumentacji z fantazją, przejawiającą się np. w bogactwie muzycznych myśli. W stolicy Rzeszy dość szybko zdobył uznanie jako wirtuoz fortepianu i kompozytor (Polnische Tänze op. 3). Potem zaś jego sława zaczęła zataczać coraz szersze kręgi. Koncertował we wszystkich ważnych ośrodkach muzycznych w Europie (od Londynu poprzez Skandynawię aż po Sankt Petersburg). Osiągnął też znaczne sukcesy jako pedagog. Był założycielem Konserwatorium Muzycznego w Berlinie oraz jego filii w Nowym Jorku. Za oceanem odbył kilka spektakularnych tournée koncertowych. Przez pewien czas pracował w Nowym Jorku, gdzie w Metropolitan wystawił z sukcesem operę Mataswintha. Do historii młodszy z braci Schrawenków przeszedł jako kompozytor romantyczny, który świadomie oparł się nowym tendencjom dwudziestowiecznym. W rezultacie pojawienia się nowych zjawisk w świecie muzycznym początku stulecia jego na wskroś romantyczna twórczość nie wytrzymała konkurencji z awangardą – właściwie niedługo po śmierci artysta został zapomniany. Na domiar jego utwory stały się obiektem nacjonalistycznych krytyk spowodowanych obecnością elementów polskich.
