Banksy stracił prawa do swoich prac. A może nigdy ich nie miał?

Banksy, czyli artysta, który płynie pod prąd

Banksy nie jest z całą pewnością artystą typowym, począwszy od tematu swoich prac oraz specyfiki przedstawiania pewnych frustrujących problemów społecznych, aż po samo podejście do kapitalistycznego rynku, kończąc na tym, że od początku swojej działalności aż do teraz, pozostaje całkowicie anonimowy. Wystawy jego prac to rzadkość – nawet ta, która obecnie rozgościła się w Warszawie i umożliwia podziwianie kultowych już obrazów, jest wystawą nieuatoryzowaną, a wszystko to z powodu pewnej niechęci do komercjalizacji swojej sztuki. Warto też wspomnieć o sytuacji, kiedy po zakończeniu aukcji Sotheby’s w Londynie, na której został sprzedany rysunek Dziewczynka z balonikiem, print wysunął się z ramki i został pocięty przez zainstalowaną tam uprzednio niszczarkę. Podobnych przykładów można by przytoczyć na pęczki, ale i te wystarczą, by wskazać, że artysta lubi płynąć pod prąd. I że nieszczególnie interesuje się pewnymi przywilejami płynącymi z bycia twórcą tak znanym i cenionym.

Banksy – “Prawa autorskie są dla przegranych”

Tak napisał w książce Wall and Piece i tym samym cytatem też został “wyjaśniony” przez sąd, do którego zgłosił się, aby zarejestrować swoje prace, jako znak towarowy. Ale o co cały ten raban? Na pracach Banksy’ego zarabia wiele innych ludzi, nie tylko on sam. Pieniądze równym strumykiem płyną niestety także i do firm komercyjnych, które zwyczajnie jego dzieła kopiują i kolokwialnie mówiąc, robią na tym niezły interes.

Artysta wraz ze swoimi prawnikami powiedział jednak pas i postanowił ukrócić ten proceder, występując o zastrzeżenie swoich dzieł, jako znaków towarowych. W tym jednak momencie zderzył się z biurokracyjnym murem, bowiem Komisja Własności Intelektualnych stwierdziła, że aby uzyskać prawa autorskie, musiałby zrezygnować z anonimowości, gdyż ta uniemożliwia wskazanie osoby, która nabywa prawa związane z odróżnieniem danego dobra. Znaczy to tyle, że właściciel znaku towarowego musi być znany z imienia i nazwiska, gdyż w innym przypadku, sztuka staje się “dobrem nienależącym do nikogo”.

Jak nieśmieszny żart brzmi również kolejny argument postulujący za odrzuceniem wniosku Banksy’ego. Otóż stwierdzono, że artysta zgłosił się po prawa do swojej twórczości bez celu, ponieważ nie przedstawił absolutnie żadnych dowodów na to, że zamierza sprzedawać własne prace, czy usługi.

Jak na razie, sprawa stanęła na tym, że Banksy stracił komercyjne prawa do rysunków Radar Rat oraz Girl with Umbrella. Żeby je odzyskać, artysta musiałby ujawnić swoje personalia i zrezygnować z anonimowości. Owy casus z pewnością jednak na tym się nie skończy – szczerze nie sądzę, by w tym przypadku Banksy zamierzał odpuścić, zarówno jedną, jak i drugą kwestię.