Nie mogę uwolnić się od muzyki Göranssona z „Oppenheimera”

Muzyka kolejnym bohaterem Oppenheimera

Ścieżka dźwiękowa filmu Oppenheimer jest jak solidna tkanina. Pieczołowicie konstruowana przez sprawnych rzemieślników, złożona z dźwięków, które jak drobne nitki przeplatają się w idealnych odstępach. Choć zachwyca różnorodnością barw i tekstur, jest przede wszystkim wspaniałej jakości materiałem, który świadczy o tym, że twórcy doskonale zrozumieli, do czego ma służyć. A w tym przypadku muzyka ma być towarzyszącym przez cały film bohaterem, idącym krok w krok z wydarzeniami filmu. Christopher Nolan „obsadził” tę rolę bardzo świadomie. Ścieżka dźwiękowa Ludwiga Göranssona dopowiada to, czego reżyser nie wyraził słowem, ani obrazem; nadaje wydarzeniom rytm i odpowiednią dynamikę; pozwala realnie poznać emocje tytułowego bohatera. A żeby tego dokonać, kompozytor musiał przeanalizować Oppenheimera w każdym wymiarze.

Wielowymiarowy talent szwedzkiego kompozytora

Nolan był bardzo świadomy tego, kogo wybiera do opieki nad do swoim najmłodszym dzieckiem. Szwedzki kompozytor Ludwig Göransson stworzył muzykę do jego filmu Tenet (2020), a także między innymi produkcji takich jak Creed, The Mandalorian, Księga Boby Feta oraz Czarna Pantera i Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu. Na planie serialu Community poznał Donalda Glovera, z którym rozpoczął wieloletnią współpracę. Göransson wyprodukował debiutanckie EP-ki muzyka, a także jego słynny album Awaken, My Love. Otrzymał wiele nominacji do nagród Grammy, której jest również laureatem za utwór roku 2019, This Is America. Produkował także dla Adele, Alicii Keys, Rihanny, Haim, Kendricka Lamara, Travisa Scotta, czy Mosesa Sumneya. Różnorodne doświadczenie kompozytorskie 38-latka z pewnością miało wpływ na wyczucie bardzo specyficznego tematu filmu Oppenheimer.

Życie „ojca bomby atomowej” i tło historyczne Projektu Manhattan to główny zarys fabuły filmu Nolana. Reżyser pokazał na ekranie ruch cząsteczek, fal, reakcje łańcuchowe, czy sceny eksperymentów naukowców w kategoriach mechaniki kwantowej i reakcji jądrowych, które oddał w unikalny sposób dzięki współpracy ze zdolnym zespołem ds. efektów wizualnych. Nagrania miały być inspiracją Göranssona do stworzenia ścieżki dźwiękowej, ale potrzebował zdecydowanie więcej niż wizualne wskazówki.

Muzyka Oppenheimera jak z horroru

Tematyka filmu wydaje się bardzo plastyczna dla twórcy, jednak sztuką jest całkowicie wniknąć w charakter postaci granej przez Cilliana Murphy’ego. Kompozytor postarał się oddać wszelkie jego motywacje i skrajne emocje – od szalonej ekscytacji prometejską mocą stworzenia czegoś, co tak bliskie jest boskiej sile, do przerażenia efektem swojego geniuszu. Twórca filmu zasugerował Göranssonowi, żeby motywem ścieżki dźwiękowej stały się skrzypce. To one – przez swój charakterystyczny urywający się dźwięk – miały ująć „intelekt i emocje Roberta Oppenheimera”. Kompozytor świetnie wyczuł myśl Nolana i z pomocą swojej żony Sereny, skrzypaczki, eksperymentował z vibrato, kontrastującym z płynnymi przejściami z jednego dźwięku w drugi. Efekt pokazał niepokojący klimat Oppenheimera i jak wyjaśniają twórcy, również „neurotyczny” i „przerażający”.

Pomimo proszącej się o wybuchowość tematyki filmu, muzyka wcale nie zaskakuje eksplozjami. Ludwig Göransson wyjaśnił, że pierwszy akt, gdy fizyk wysnuwa zaledwie swoje teorie, wypełnił melodiami romantycznych smyczków, harf i fortepianu. Skrzypce rozpędzają się później, co słychać wyraźnie w American Prometheus czy Trinity. Dopiero potem kompozytor wkracza z dudniącym basem i chłodnymi syntezatorami, pozostawiając słuchaczowi niepokojące pauzy. Wystarczy posłuchać między innymi utworu Colonel Pash.

W niektórych utworach, takich jak Can You Hear The Music, usłyszymy mnóstwo zmian tempa, które miały zarysować atomową dynamikę. O wielokrotnym nagrywaniu tego utworu i oddaniu dramatyczności filmu kompozytor mówił tak:

W końcu nagraliśmy muzykę, która przewyższyła to, co uważałem za ludzkie. Zadziwiające efekty wizualne wirujących atomów wprawiły czterdzieścioro skrzypiec w zapierający dech w piersiach szał, podczas gdy sceny na sali sądowej nagrano z siłą bliską energii pola bitwy. Ekstremalne zmiany dynamiki muzyki, podróże z głębin osobistej podróży na skraj całkowitej destrukcji, są drastyczne, dezorientujące i wstrząsające.

Lider w wyścigu oscarowym. Ale czy na pewno?

Byłoby to bardzo dziwnego, gdyby Ludwig Göransson nie był nominowany do Oscara za muzykę do filmu Oppenheimer. Jeśli wygra, nie będzie to jego pierwsza statuetka prestiżowej nagrody. Akademia wyróżniła go w 2019 roku za oryginalną ścieżkę dźwiękową do filmu Czarna Pantera. Walczył również o nagrodę dla najlepszej piosenki z Lift Me Up z kontynuacji Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu, ale przegrał z rewelacyjną Naatu Naatu. W tym roku, patrząc na mocną konkurencję, również może być o włos od wygrania w swojej kategorii.

W listopadzie ma wyjść druga część Diuny, a warto przypomnieć, że pierwsza zachwyciła publikę między innymi muzyką oryginalną Hansa Zimmera, za którą otrzymał Oscara w 2022 roku. Brzmienia jednego z najsłynniejszych kompozytorów na świecie zapowiadają się równie dobrze, słuchając muzyki w oficjalnym zwiastunie. Akademia może również docenić również oryginalną ścieżkę dźwiękową aktorskiej Małej syrenki autorstwa Alana Menkena, laureata ośmiu Oscarów (i dziewiętnastu nominacji), w tym za muzykę do oryginalnej Małej syrenki z 1989 roku. Nie zapominajmy, że niedługo zobaczymy również kolejny film Davida Finchera, The Killer z muzyką oryginalną Trent Reznora i Atticusa Rossa. Muzycy współpracowali ze sobą kilkukrotnie, a w 2010 roku otrzymali Oscara za najlepszą ścieżkę dźwiękową do filmu The Social Network. Wyścig po statuetkę może być zacięty, ale Oppenheimer jest jego mocnym liderem.