Roman Polański z hukiem wyleciał z Francuskiej Akademii Filmowej

Roman Polański – wybitny Polak, co sporo ma za uszami

Kiedyś mogliśmy być naprawdę dumni, że nasz rodak zdobywa uznanie na Zachodzie, że jego filmy są nagradzane, że rozgłos się niesie. No ale, wszystko co dobre, szybko się kończy. Lub nie.

Przykład Romana Polańskiego pokazuje bowiem, że można wywinąć się przed karą, uciec sprawiedliwości i egzystować sobie spokojnie w swojej bańce szczęścia. Kręcić filmy. No i ten publiczny lincz, którego się obawia, te moralne oceny, które niby nieustannie go dotykają… No tak żyć się nie da, zwłaszcza za olbrzymie honoraria, no bo jak tu z nich korzystać, skoro gdzieś-tam, grono osób myśli o nim nie inaczej, jak o gwałcicielu. Z drugiej strony – co go to obchodzi, skoro teoretycznie (do tego wrócimy), w najlepsze cieszy się wolnością. No właśnie. Nic.

Roman Polański – persona non grata

I to już nie tylko w USA. Polański w 1977 roku został oskarżony o gwałt na 13-letniej(!) wtedy Samancie Gailey. Reżyser w ramach ugody przyznał się do uprawiania seksu z nieletnią, lecz sprytnie zbiegł z USA przed końcem procesu. Nigdy nie zdecydował się wrócić – groziłoby mu wówczas odpowiedzenie za swoje czyny. Dwa lata temu wyrzucono go z Amerykańskiej Akademii Filmowej, a historia jak widać zatacza koło. Tuż przed zeszłoroczną premierą Oficera i szpiega (za którego notabene artysta otrzymał 12 nominacji do Cezarów…) ponownie został oskarżony. O gwałt i pobicie, przez francuską aktorkę Valentine Monnier. Gdy miało do tego dojść, dziewczyna miała 18 lat.

Roman Polański – zasłużona kara?

Ówczesne kierownictwo Francuskiej Akademii Filmowej natychmiastowo złożyło rezygnację, czego jednym z powodów były właśnie niefortunne nominacje Polańskiego w obliczu obyczajowego skandalu. Reżyser bronił co prawda Alain Terzian, przewodniczący organizacji, lecz naciski były zbyt silne. Ta cała sytuacja nie przeszkodziła jednak, by we wrześniu Roman Polański dołączył do FAF, jako członek honorowy. Długo się tym nie nacieszył – podjęto bowiem decyzję o wyrzuceniu go z gremium. Jego i 17 innych członków, w tym Costa-Gavrasa, Regisa Wargniera i Thomasa Langmanna.

Roman Polański – zasługi i kontrowersje

To zawsze jest trudne, kiedy człowiek, którego cenimy za jego dokonania, okazuje się być gorszy, niż go o to podejrzewamy. Takie zawody zdarzają się bardzo często, a w środowisku artystycznym, skandale nie są rzadkością. Osobiście uważam, że w tym wypadku warto postawić granicę między sztuką a osobą, która ją tworzy. Gdybyśmy faktycznie każdego rozliczali z popełnionych przez niego grzeszków, runęłaby praktycznie cała kultura. Równie dobrze moglibyśmy zacząć od zniszczenia piramid, bo powstały z niewolniczej pracy lub rozebrać kościoły, które budowano z dziesięciny odjętej od ust chłopom.

Sęk jednak w tym, że od długiego czasu wiadomo, co takiego Polański zrobił. Prócz osadzenia go w areszcie domowym, wykluczenia z pewnych kręgów, pozbawienia możliwości wycieczek do USA, jakie konsekwencje go spotkały? Ano żadne. Dobrze by było, gdyby wydalenie reżysera z FAF faktycznie coś zmieniło.

Globalnie – by przemocowość nie była tolerowana, a agresorzy (również kobiety), nie myśleli, że na świeczniku pozostają bezkarni. Johnny Depp po ogłoszeniu wyroku w sprawie znęcania się nad jego byłą żoną Amber Heard, w którym sąd uznał go winnym, został usunięty z obsady Fantastycznych Zwierząt Warner Bros. By nie wchodzić w zasadność akurat tej decyzji, przyznam tylko, że reakcja wytwórni budzi nadzieję. Że w przyszłości takie sprawy nie będą rozchodzić się po kościach.