Imperium wpływów Davida Lyncha


24 sierpnia 2016

Obserwuj nas na instagramie:

Jakie filmowe analogie kryją się w dziełach jednego z najoryginalniejszych i najdziwniejszych twórców współczesnego kina?

Pamiętacie scenę z Blue Velvet, w której grany przez Kyle’a MacLachlana (a więc przyszłego Agenta Coopera) Jeffrey znajduje w trawie ludzkie ucho, które oblazły mrówki? To nawiązanie do pionierskiego Psa andaluzyjskiego, a konkretnie do sceny z dłonią, która stała się mrowiskiem. A co z Frankiem Boothem, psychopatycznym sadystą, który używa słowa “fuck” jak przecinka? Jego wzorcem był wujek Charlie, bohater filmu Cień wątpliwości Alfreda Hitchcocka. A sceny, w których Jeffrey podgląda Dorothy i Franka? To również Hitchcock, tym razem z Okna na podwórze. Tak właśnie działa wyobraźnia Davida Lyncha.

zdj 1

Blue Velvet vs. Pies andaluzyjski

Dziś fani na całym świecie nie mogą doczekać się nowego sezonu Twin Peaks, który znowu ekscytuje, niepokoi i porusza jak ponad 20 lat temu. Ale przecież Lynch to również bezwstydny postmodernista, który potrafi tak ułożyć i zmieszać ze sobą puzzle, często cudze, aby cała układanka wciągała, przerażała, była zabawna, ponura, groteskowa, ironiczna, wzruszająca − czyli po prostu była lynchowska. To jakie to puzzle?

lynch

Kto zabił Laurę Hunt?

Zacznijmy od Twin Peaks i głównego wątku serialu. Historia Laury Palmer została zainspirowana klasycznym filmem noir Laura z 1944 roku. Nie tylko zbieżność imion nie jest przypadkowa – Lynch nawiązał do fabuły filmu Otto Premingera, w którym detektyw Mark McPherson próbuje odkryć, kto zamordował młodą dziewczynę, a następnie zakochuje się w zmarłej Laurze Hunt i czyni ją obiektem swojej fascynacji. Ale to nie jedyne zapożyczenie w Twin Peaks. Chodzi o postać ciemnowłosej Madeleine Ferguson, czyli o kuzynkę Laury Palmer. Obie bohaterki zagrała Sheryl Lee. Tak samo zrobił Hitchcock w VertigoKim Novak wcieliła się w tym filmie w dwie postacie: blondynkę Judy oraz brunetkę o imieniu… Madeleine. Zbieżność imion, jak widać, znowu nie była przypadkowa.

zdj 2

Laura Palmer vs. Laura Hunt

Zachodzące słońce w Mulholland Drive

Granie dwóch postaci przez jedną aktorkę to jeden z jego ulubionych trików. Lynch użył go w Zagubionej autostradzie, Inland Empire i w Mulholland Drive, gdzie zarówno Naomi Watts jak i Laura Harring grają po dwie postacie. Mulholland Drive nawiązuje też do Bulwaru Zachodzącego Słońca, hollywoodzkiego klasyka i jednego z ukochanych filmów Lyncha. Podobieństw jest wiele – od zbieżności tytułów (oba to nazwy ulic w Los Angeles) po konkretne sceny zawiązujące akcję. Camilla po wypadku samochodowym zakrada się do domu, w którym mieszka początkująca aktorka Diane. Problemy z samochodem łączą też Joego i Normę Desmond w Bulwarze. Postać Desmond, niezrównoważonej psychicznie byłej aktorki niemych filmów, to wzorzec zarówno Diane/Betty, jak i Camilli/Rity.

mull1

Mulholland Drive

Czarnoksiężnik z dzikością w sercu

W Mulholland Drive odnajdziemy jeszcze całą garść odniesień: do słynnych Sieci popołudnia (świat marzeń sennych, autostrady i symbole: klucz oraz telefon), Pogardy Godarda (do postaci granej przez Brigitte Bardot, również Camili – obie zakładały też na siebie czerwony ręcznik), czy Persony Bergmana.

zdj 3

Mulholland Drive vs. Persona

Nie brakuje też nawiązań do Czarnoksiężnika z Oz, jednak obecność obrazu Victora Fleminga najbardziej widoczna jest w nagrodzonej Złotą Palmą Dzikości serca. W stworzonym przez reżysera świecie znalazły się pantofelki, Dobra Wróżka (grana przez Sheryl Lee) oraz Dorotka i Zła Czarownica. Lula Fortune grana przez Laurę Dern to lynchowska Dorotka, a Marietta Fortune, filmowa i rzeczywista matka zarówno aktorki, jak i postaci, to oczywiście Zła Czarownica. Lynch musi naprawdę kochać tę baśń. Oba filmy można zresztą sklasyfikować jako specyficzne filmy drogi.

zdj 4

Dobra Wróżka w Dzikości serca

Jest w Dzikości serca jeszcze masa innych zapożyczeń: ubrany w wężową skórę Sailor Ripley to nawiązanie do Valentine’a “Snakeskina” Xaviera, bohatera filmu Jak ptaki bez gniazd. Scena, w której Bobby Peru (znakomity Willem Dafoe) “ściska” Lulę, to jawna aluzja do sceny z Próby terroru Blake’a Edwardsa, gdzie do młodej dziewczyny Kelly nocą zakrada się mężczyzna, próbuje ją zastraszyć i nakazuje obrobić bank, w którym pracuje. Co ciekawe, cała akcja dzieje się na ulicy… Twin Peaks.

giphy (32)

Z Lynchem można tak bez końca, a o odniesieniach do Felliniego, Kubricka, Tatiego, Langa i wielu innych można by napisać wiele stron. Ale i tak chyba nikomu nie uda się zgłębić całego imperium jego wpływów. Nie jestem nawet pewien, czy sam David to potrafi.

Sprawdź także:
Przejrzeć Woody’ego. Po czym poznać, że oglądamy film Allena?

Jakie filmowe analogie kryją się w dziełach jednego z najoryginalniejszych i najdziwniejszych twórców współczesnego kina? Pamiętacie scenę z Blue Velvet, w której grany przez Kyle’a MacLachlana (a więc przyszłego Agenta Coopera) Jeffrey znajduje w trawie ludzkie ucho, które oblazły mrówki? To nawiązanie do pionierskiego Psa andaluzyjskiego, a konkretnie do sceny z dłonią, która stała się […]

Obserwuj nas na instagramie:


Imprezy blisko Ciebie w Tango App →